آسانسورها بخش مهمی از طراحی ساختمان‌های مسکونی یا تجاری هستند. اما کدام نوع آسانسور را باید انتخاب کنیم؟ در این نوشته با چهار نوع اصلی و سایر تفاوت‌های آن‌ها آشنا خواهیم شد.
آسانسورها امروزه در زمره فناوری‌هایی هستند که برای‌مان حیاتی شده‌اند. یعنی ما اینکه یک ساختمان چند طبقه باید آسانسور داشته باشد را بدیهی می‌دانیم، درست مانند اینترنت، آنتن‌دهی موبایل، آب گرم و… که وقتی نباشند انگار یک چیز حیاتی و اساسی در زندگی و ساختمان کم است! وقتی آسانسور نباشد یا خراب باشد ما هم حال‌مان خراب می‌شود. اما با همه این‌ها باز هم به آسانسورها کم لطفی می‌شود، و گاهی کیفیت، کارایی و طراحی زیبا در آن‌ها نادیده گرفته می‌شود. باید برای‌مان مهم باشد و هنگام طراحی آسانسور، به این موضوع توجه کنیم که همه اجزای یک ساختمان با هم همگون و با کاربری مورد نظر ساختمان هماهنگ باشند.
انواع آسانسور از نظر کاربرد
اولین و مهم‌ترین موضوع در انتخاب آسانسور کاربری آن است. طبیعتا سازندگان و کاربران یک ساختمان بهتر می‌دانند که آسانسور مورد نظرشان قرار است چه کاری انجام دهد. در ادامه با انواع کلی آسانسورها از نظر نوع کاربری آشنا خواهیم شد.
آسانسور مسافربر
آسانسور مسافربر به هر آسانسوری گفته می‌شود که برای جابه‌جایی افراد میان طبقات یک ساختمان است. بسته به استفاده از آسانسور، این آسانسورها می‌توانند از نظر اندازه، سرعت و طراحی کابین و متعلقات آن بسیار متفاوت باشند. این نوع آسانسورها نسبت به انواع دیگر برای عموم مردم آشناترند. زیرا در اکثر ساختمان‌های چند طبقه وجود دارند و طبیعتا از نظر تعداد هم سهم بیشتری در صنعت آسانسور را به خود اختصاص داده‌اند.
آسانسور خدمات
آسانسور خدماتی در بسیاری از ساختمان‌های تجاری دیده می‌شود. این نوع آسانسور برای انتقال بار و کالاهای نسبتا حجیم و سنگین توسط کارکنان خدماتی میان طبقات، استفاده می‌شوند. حتما دیده‌اید که نیروهای خدماتی که چرخ دستی‌های خود را در مجتمع‌های تجاری یا هتل‌ها از طریق این آسانسورها جابه‌جا می‌کنند. آسانسور خدماتی همچنین در بیمارستان‌ها برای جابه‌جایی بیماران روی تخت بیمارستان استفاده می‌شود که در این کاربرد اصطلاحا به آن‌ها آسانسور تخت بر گفته می‌شود. برای پوشش نیازهای کاربر و الزامات استاندارد، این آسانسورها معمولاً مستحکم‌تر، قوی‌تر و با فضا و عمق بیشتر نسبت به آسانسورهای مسافری معمولی ساخته می‌شوند، بنابراین می‌توانند وسایل بزرگ‌تری را به دفعات زیاد جابه‌جا کنند بدون اینکه نگران خرابی زودهنگام آن‌ها باشیم.
بالابر (آسانسور حمل بار)
بالابرها در واقع آسانسورهای بارهای سخت و سنگین هستند. بالابرها برای جابه‌جایی بارهای بسیار سنگین مانند خودروها در پارکینگ‌های مکانیزه یا محموله‌ها و مصالح سنگین در ساختمان‌های صنعتی یا درحال ساخت استفاده می‌شوند. از آن‌جایی که این آسانسورها برای حمل و نقل مسافر ساخته نشده‌اند، زیبایی و ظرافت در طراحی آن‌ها اهمیت خاصی ندارد، بلکه مقاومت اجزای آن از جمله بدنه و کف فولادی و استفاده از سیم بکسل و موتور پرقدرت، مهم و مورد توجه است.
آسانسور غذابر (مون شارژ)
آسانسور مون شارژ یک آسانسور کوچک است برای حمل و نقل‌های کوچک! این آسانسورها بیشتر برای انتقال غذا از آشپزخانه
به پیش‌خوان در رستوران‌ها استفاده می‌شود.
با این حال، آن‌ها را می‌توان در ساختمان‌های تجاری، شرکت‌ها، فروشگاه‌ها و حتی منازل نیز مشاهده کرد.
انواع آسانسور از نظر سیستم‌های بالابر
نوع ساختمان از یک زاویه دیگر نیز بر طراحی آسانسور تأثیر می‌گذارد و آن انتخاب بهترین سیستم بالابر است. درک اصطلاحات بین انواع مختلف سیستم آسانسور به شما کمک می‌کند تا تعیین کنید که کدام مدل‌ها یا انواع آسانسورها برای ساختمان شما مناسب‌ترین هستند.
آسانسورهای هیدرولیک
این نوع سیستم بالابر معمولاً فقط در ساختمان‌های کم ارتفاع، معمولاً تا شش طبقه یا برای حمل بارهای بسیار سنگین استفاده می‌شود آسانسورهای هیدرولیک توسط پیستون‌ها از پایین بلند می‌شوند. این آسانسورها نسبت به سایر مدل‌های آسانسور به انرژی بیشتری احتیاج دارند و به دلیل معرفی آسانسور بدون موتورخانه با موتورها و درایورهای با کارایی بالا، تا حد زیادی در بازار آسانسور کم کاربرد شده است.
آسانسورهای کششی
این نوع آسانسور از طریق سیستم قرقره (فلکه هرزگرد)، با استفاده از سیم بکسل یا تسمه‌های فولادی و وزنه تعادلی متقابل، کابین آسانسور را در جهت بالا و پایین حرکت
می‌دهند. دو نوع آسانسور کششی وجود دارد: کششی بدون گیربکس یا اصطلاحاً گرلس و کششی گیربکس. آسانسورهای کششی بدون گیربکس یا گرلس نسبت به گیربکس‌دارها پیشرفته‌تر هستند، زیرا آسانسور مستقیماً به موتور متصل شده است و از وزنه های متعادل برای عملکرد سیستم بالابر استفاده می‌شود. آسانسورهای کششی گیربکس از یک گیربکس برای تامین نیروی مورد نیاز چرخاندن سیم بکسل بالابر و بلند کردن آسانسور استفاده می‌کند. این آسانسورها معمولاً کندتر از گرلس هستند. آسانسورهای کششی به طور معمول از نظر مصرف انرژی بهینه‌تر از آسانسورهای هیدرولیک هستند و سواری نرم و روان‌تری را برای مسافران فراهم می‌کنند. به طور کلی بیشتر آسانسورهای مدرن امروزی از نوع کششی بدون گیربکس یا همان گرلس هستند که کارآمدترین انتخاب در مصرف بهینه انرژی و فضا در ساختمان خواهند بود.
انواع آسانسور از نظر موتورخانه
با پیشرفت تکنولوژی، دیگر الزامی نیست که یک اتاقک ویژه آسانسور برای قرارگیری موتور و اجزای دیگر آسانسور نظیر تابلو کنترل و درایور وجود داشته باشد.
بدون موتورخانه (MRL)
آسانسورهای بدون موتورخانه می‌توانند کششی یا هیدرولیکی باشند. با بهره‌گیری از قرقره‌های بالابر کوچک‌تر و جمع‌و‌جورتر، و قرارگیری موتور بر بالاترین نقطه چاه آسانسور، دیگر نیازی به یک اتاقک مجزا برای موتورخانه نیست و این موضوع استفاده بهینه از فضاها را برای طراحی ساختمان به خصوص برای ساختمان‌های دارای روف گاردن فراهم می‌کند.
با موتورخانه (MR)
آسانسورهای دارای موتورخانه می‌توانند کششی یا هیدرولیکی باشند. در آسانسورهای کششی، موتورخانه به طور معمول داخل یک اتاقک روی پشت‌بام و بالای تونل یا چاه آسانسور است. با این حال، در مواردی موتورخانه می‌تواند در زیرین‌ترین طبقه ساختمان و یا در طبقات میانی و در اتاقکی کنار تونل آسانسور قرار داشته باشد.
